Çevremden en çok aldığım sorulardan birisi “e-ticaret nasıl yapılır?” sorusudur. Malum Türkiye’deki e-ticaretin gelişmesi her kesimin iştahını kabartıyor. “E-Ticaret nasıl yapılır sorunu cevaplamadan önce Dünya’da ve Türkiye’de e-ticaretin verilerine göz atalım.
Konu Başlıkları
E-Ticaret Nedir?
E-Ticaret dediğimizde ilk akla gelen genelde internet ve web sayfaları (e-ticaret siteleri) olmaktadır. E-Ticaret ağırlıklı internet üzerinden yapılıyor olsa da birçok farklı kanalı bünyesinde barındıran ticarettir. Elektronik ticaretin uluslararası kuruluşlar tarafından yapılan birbirinden farklı tanımları bulunmaktadır.
Dünya ticaret örgütüne göre; elektronik ticaret, mal ve hizmetlerin üretim, reklam, satış ve dağıtımlarının telekomünikasyon ağları üzerinden yapılmasıdır.
Avrupa Komisyonu’nun 1997 yılında yapmış olduğu bir tanımlamaya göre, “elektronik ticaret, işletme faaliyetlerinin elektronik olarak yapılmasıdır.
Bu faaliyetler metin, ses ve video verilerinin elektronik olarak işlenmesi ve aktarımına dayanmaktadır. Elektronik ticaret bu boyutuyla mal ve hizmet alımı ve ödemelerinin sayısal olarak yapılmasını kapsamaktadır.
E-Ticaretin birçok farklı kanal üzerinden yapıldığını yukarıda yazmıştık. Bu kanalları aşağıda listelenmiştir.
- Telefon
- Faks
- Televizyon
- Bilgisayar
- İnternet
- Telekomünikasyon
- GSM
Akınsoft ile E-Ticaret’e başlayın, kazanın…
Dünya’da E-Ticaret
Dünya dijitalleşirken son kullanıcının bunu en çok hissettiği alanlardan birisi e-ticaret olmaktadır. Özellikle mobil telefonların akıllı duruma gelmesi ile elimizin altındaki ufak bir cihaz ile neredeyse tüm işlemlerimizi yapar duruma geldik.
En önemlisi hayatımızın kolaylaştığını gözlemliyoruz. Yıllar öncesinde “gelecekte mobil telefon icat edecekler ve bu cihaz ile bankaya gitmeye gerek kalmadan para transferini yapabileceksin” ya da “çayını yudumlarken kısa bir sürede siparişi verip bir gün sonra bulunduğun noktaya teslim edilecek” deselerdi sanırım kimseler inanmazdı.
Bundan sonra nelerin olabileceği sizin hayallerinizle sınırlı olduğunu unutmayın. Teknolojik gelişimle birlikte e-ticaret Dünya’da ciddi bir şekilde gelişti ve gelişmeye devam ediyor.
Global perakende e-ticaret hacmi 2016’da1.6 trilyon dolar 2017’de 2.4 trilyon dolar 2018’de ise 2.8 trilyon dolar seviyesine ulaşmıştır.
2019 yılı sonunda 3.5, 2021 yılında ise 5 trilyon dolara çıkması öngörülmektedir. 2011’de gelişmekte olan ülkeler hacmin %32’sini oluştururken, 2020 yılında ise toplam hacmin %64’ünün gelişmekte olan ülkeler tarafından oluşturulması beklenmektedir.
Perakende içerisindeki toplam pay dağılımlarına baktığımızda 2011 yılında %3,6 olan oranın 2016 yılında %8,5’e yükseldiğini görmekteyiz. Bu oranın 2021 yılında %13-15 olması beklenmektedir.
Türkiye’de E-Ticaret
Türkiye’de e-ticaret bir önceki yıllara göre ciddi büyüme sağlıyor. Burada dikkatinizi çekmek isterim. Dijitalle doğan nesillerin yani elinde telefonla büyüyen nesiller henüz Türkiye’de ekonomik özgürlüğünü almış değil.
Dijitalle doğanlar iş hayatına atıldığında e-ticaret alanında ciddi bir artış beklenmektedir. Şu an için treni kaçırmış sayılmazsınız; fakat çok az bir zamanınızın kaldığını da hatırlatmak isterim. Türkiye’de e-ticareti rakamlarla konuşuyor olsaydık şu şekilde bir tablo çıkacaktı.
TUİK’in 2018 yılında yayınladığı verilerine göre Türkiye’de internet kullanıcıların oranı %72,9 iken internet kullanıcıların %29,3’ü internetten alışveriş yapmaktadır. Bir önceki dönemde ise bu oran % 24,9 ile yaklaşık 5 puan artış sağladı. Hadi gelin rakamsal verilere “E-Ticaret nasıl yapılır” başlığı altında devam edelim.
E-Ticaret Nasıl Yapılır?
Evet, E-Ticaret büyük bir fırsat… İşletmesi olmayanların da dikkatini çekmiş durumda. Çevremde işletmesi olan olmayan her kesimden “E-Ticaret işi yapacağım” şeklinde ifadeler çok duyuyorum. Sıkılmadan bu yazıyı buraya kadar okuduysan sizde bu işi yapmak istiyorsunuz. 🙂 Peki nasıl yapılacak bu iş? Badi başlayalım.
Öncelikle zor bir süreç olduğunu söylemekte fayda var. Bunu söylememdeki amaç e-ticaret işini giriştiğinizde hemen yarın ciddi cirolar yapacağınız anlamına gelmesin (Maalesef bu kanı var).
Bu yönetilmesi gereken ciddi bir süreçtir. Bu satırda kafanız karışmasın e-ticaret büyük bir fırsat demiştik; fakat her girişimde olduğu gibi e-ticarette de sürecin doğru yönetilmesi gerekmektedir.
E-Ticaret dijital dönüşümdür. Dijital dönüşümü sağlamadan e-ticarete açılmak riskli ve maliyetlidir. Yalın ve anlaşılır olması açısından bu süreci fazlara ayırarak anlatmaya devam edelim. Yeni başlayanlar ve işletmesi olanlar için olabildiğince sadece bir şekilde anlatmaya çalışacağım.
Faz 1: Hazırlık Aşaması
Faz 1 en önemli aşamadır. Çünkü değişimin başlangıcıdır. Değişimin olduğu yerde insan faktörünü atlamamak gerek. Dolaysıyla İnsan psikolojisini de işin içerisine katmamız gerekiyor.
İnsan değişimden her zaman kaçınmıştır. Bunun birçok nedenleri var. Bu yazıda detayına girmeyeceğim. Faz 1’de aşağıdaki soruları cevaplandırılması gerekmektedir.
Neden e-ticaret yapmalıyız?
Gerek var mı?
Gerçekten gerek var mı?
Cidden bu girişime hazır mıyız?
Yeterince farkında mıyız?
Yukarıdaki soruları çeşitlendirebiliriz. Faz 1 hazırlık aşaması olup, iyi bir analiz yaptıktan sonra tasarım aşamasına geçilmelidir. Bu iki aşamadan sonra kararlar aşaması değerlendirilmelidir.
Kararlar aşamasında “evet biz bu işi yapacağız” ya da “daha sonra değerlendireceğiz.” Seçeneklerinden başka bir seçeneğiniz yok. Rekabet avantajını elinizde tutmak istiyorsanız bu işi yapmaktan başka bir seçeneğin olmadığını belirtmek isterim. Eğer daha sonra değerlendirecekseniz vaktinizin kısıtlı olduğunu hatırlatmak isterim.
Analiz Aşaması
Şirket bünyesinde harici ve dahili kaynaklarınızı tespit etmelisiniz. Biz kendi kaynaklarımız ile bu işi yapabilir miyiz yoksa dışarıdan danışmanlık almalı mıyız?
Bu süreçte öncelikli olarak Müşteri, operasyon işleri ve ürün/servis başlıkları ön plana çıkmaktadır. Bu başlıklar aynı zamanda kurumsal stratejinizi temsil etmektedir.
Tasarım Aşaması
E-Ticaretin dijital dönüşüm olduğunu unutmayın. Bu süreçte neyi hedefliyorsunuz? Başarmak istediğiniz nedir? E-Ticaret ekibiniz nasıl olacak? Hayal ettiğiniz iş akışı nedir? Kısa, orta ve uzun vade’de rakamsal büyüklüğünüz ne olacak?
Bunu sadece ciro bazında değil deponuzun, ekip sayısının v.b. büyüklüğü ne olacak şeklinde düşünebilirsiniz. Bu aşamada hedeflerinizi olabildiğince SMART (Akıllı) hedefe dönüştürmelisiniz.
Analiz aşamasında yer alan Müşteri, operasyon işleri ve ürün/servis başlıklarına bu aşamada ciddi bir şekilde eğilmesi gerekmektedir.
Örneğin Müşteri başlığında hali hazırda bulunan müşteri verilerinin düzenlenmesi ve bunu e-ticaret için etkin bir şekilde kullanılması. Dijital pazarlama ile hedef kitleye ulaşılması.
Kararlar Aşaması
Bu aşamada hazırlığın devam ettiğini unutmayın.
Bir dipnot olarak eklemekte fayda var. Bu yazılanları büyütmeyin ve çok uzun zaman alacak şeklinde düşünmeyin.
Tabi işletmenin ne kadar dinamik bir yapı içerisinde olduğu hızlı kararların alınıp hayata geçirilmesi önemli…
Hazırlık aşamasında personel eğitiminden, müşteri odağına kadar tüm süreçler ele alınmalıdır. Personel eğitimi önemli çünkü yeni bir platforma yelken açılıyor.
Dolaysıyla personelin yelkeni nasıl kullanacağını, alabora olduğunda ne yapması gerektiğini bilmeli. Sadece sistemsel açıdan düşünmeyin tüm süreçlere hakim olan bir ekip olması sizin bu süreçten daha güçlü sıyrılmanıza katkı sağlayacak.
E-Ticaret geleneksek ticarete benzemiyor. Eğitimli bir ekip olması müşterilerinizden olumsuz geri bildirimlerin önüne geçmişini sağlayacaktır.
Kararlar aşamasında hangi ürünleri satacağınızı bu ürünleri nasıl ulaştıracağınızı belirlenmesi gereken başka bir unsur.
Bu aşamada alınacak kararlar bulunmakta; fakat çok detaya girip karışıklığa zemin hazırlamak istemiyorum. Kararlar aşamasında alacağınız en önemli karar bu işi kesinlikle yapmalıyız olmalıdır.
E-Ticaret bir tercih değil kaçınılmaz zorunluluk olduğunu belirtmekte fayda var.
Yeni Başlayanlara Özel
Faz 1’deki hazırlık yeni başlayanlar içinde geçerli olmakla birlikte hangi ürünlerini satacağını tespit etmeli.
E-Ticaret ya da geleneksel ticaret yapmak istediğinizde ürün temin etmek zorundasınız.
Yeni başlayacak olanların hali hazırda bir işletmeye göre işlerinin daha zor olduğunu söylemekte fayda var. Burada şunu atlamamak gerek sonuçta bir ticaret yapacaksınız ve bu geleneksel ya da e-ticaret olacak ikisinin arasında kalacak olursanız e-ticaret ağır basıyor.
Geleneksel ticarette binlere hitap edecek olurken e-ticarette milyonlara ulaşabileceksiniz.
E-Ticaret Platformları
Bir çok e-ticaret platformu bulunmaktadır. Bunlar kendi e-ticaret siteniz, sanal pazar platformları (N11, Hepsiburada, Gittigidiyor, EPTT Avm, Amazon, Trendyol) ve sosyal medya olmaktadır.
Tüm platformda olmak son derece önemlidir. Tüketicilerin alışkanlıklarına göre alışveriş yaptıkları platformlar değişebilmektedir.
Sanal pazar platformlarının müşterileri ayrı ayrı olduğunu belirtmekte fayda var. Birinden alışveriş yapan kullanıcı başka bir sanal pazar platformundan alışveriş yapmayı tercih etmiyor.
Her platformun çalışma şekli, prensipleri, komisyon oranları, yönetim panelleri ve iş modeli kendisine özeldir. Bazı platformlar hoşuna gidebilirken bazıları da saçma gelebilir.
Bu sebeple hoşunuza gitmeyen platformlardan uzak durmayın.
İşletmesi Olup E-Ticaret Yapmak İsteyenler
E-Ticaretin dijital dönüşüm olduğunu söylemiştik. Yanlış yapılan yatırımlar ileride yapılan yatırımların boşa gitmesine sebep olmaktadır.
E-Ticarete açılmak bir süreçtir. Bu sürecin çok iyi yönetilmesi gerekmektedir.
Alt yapı çok önemli, ülkemizde “e-ticaret yazılımını aldım tamam oldu bitti” kanısı var. Hayır, aslında yazılımı aldıktan sonra başlıyor iş. Dünya artık entegre olmaya çalışarak maliyetleri minimize etmeye çalışıyor.
Entegre çalışarak personel maliyetlerinizi azaltabilir ve sistemin tam entegre çalışarak zaman tasarrufu sağlayabilirsiniz.
Alt yapınızı karar vermeden önce danışmanlık alacağınız firma ile size özel demo talep edebilir ve yazılımları kıyaslayabilirsiniz. Asıl önemli konu yazılımı aldıktan sonra alacağınız destek.
Genelde e-ticaret işini yapmak isteyen kuruluşlar bu aşamada problem yaşıyorlar. Benim önerim eğer çok yatırım yapmak istemiyor ve analiz ederek devam etmek istiyorsanız aşama aşama gidilmesidir. Bu süreçte 8 ayrı sanal pazar platformu ile çalışacaksınız ve tüm platformların çalışma şekli farklı olduğundan öğrenmek zaman alacak.
Bu süreçte ürünlerin yüklenmesi gelen siparişler ve iş geliştirme derken kendi e-ticaret sitenize zaman ayıramayacaksınız. Birde çalışan sayısı yeterli olmayınca maalesef e-ticaret sitesi arka planda kalıyor.
Bu süreçte sadece alt yapı değil, çalışan eğitimi de önemli. Yukarıda bahsettiğimiz 8 sanal pazarın yönetilmesi için bilgi birikime gerek duyuluyor. Bu bilgi birikimin edinilmesi minimum 3 ay.
Kullanılacak alt yapının öğrenilmesi ile birlikte tüm sürece hakim olmak 6 ay sürmektedir. Eğer yapılacak yatırım ve çalışan sayısı istenilen seviyede ise e-ticaret siteniz ile birlikte tüm süreçten verim alabilirsiniz.
Akınsoft E-Ticaret Paneli ile tanışmak için linke tıklayın.
Faz 2: Olgunluk Aşaması
Çok yakında
